लोकनेते विलासराव देशमुख यांनी त्‍यांच्‍या संपूर्ण कारकीर्दीत सर्वांना समान न्‍याय देत विकासाच्‍या प्रत्‍येक योजना यशस्‍वीपणे राबवल्‍या. लातूर जिल्‍ह्यात जलसिंचनासाठी त्‍यांनी कोल्‍हापुरी बंधारे व मांजरा नदीवरील बॅरेजेसच्‍या माध्‍यमातून शेतक-यांच्‍या जिवनात आर्थिक क्रांती घडवून आणली होती. आमच्‍या भागातील तिरू मध्‍यम प्रकल्‍पाला साहेबांनी ११ कोटीचा निधी दिला होता.
खरं तर साहेबांमुळे मी राजकारणात आलो आणि त्‍यांच्‍यामुळेच मी आज देखील सक्रीय आहे. माझ्या सारख्‍या सामांन्‍य कार्यकर्त्‍याला साहेबांनी नेहमीच आत्‍मीयतेची वागणूक देवून प्रोत्‍साहन दिले होते. लोहारा येथील दुध डेअरीच्‍या कार्यक्रमासाठी साहेब उदगीर येथील विश्रामगृहात आले असताना आमच्‍या भागातील प्रश्‍नांसंदर्भात साहेबांना भेटून निवेदन दिले.साहेबांनी ते निवेदन वाचले आणि तेथे उपस्थित त्र्यंबकदास झंवर यांच्‍याकडे दिले व काही दिवसातच ते काम मार्गी देखील लागले. एकदा प्रचाराच्‍या कार्यक्रमासाठी साहेब आले असताना तेथे प्रचंड उत्‍साह कार्यकर्त्‍यामध्‍ये होता. जयवंतराव आवळे यांना खासदार करण्‍यात साहेबांचा खूप मोठा वाटा होता. साहेबांनीच लातूर जिल्‍ह्यातून खूप मोठी प्रचार यंत्रणा त्‍या कामी लावली होती. आमच्‍याकडे देखील काही भागाची जबाबदारी साहेबांनी दिली होती. आमच्‍या ४० गावातून लीड देण्‍याचे काम झाले होते. त्‍यामुळे खासदारांना सांगून कार्यकर्त्‍यांना विकास कामे द्यावीत अशा सुचना खासदार महोदयांना नेहमी करत असत. त्‍यामुळे आमच्‍या भागातील कार्यकर्ते खूप खुश होते. साहेबांच्‍या एका पत्रावर मला आदर्श सार्वजनिक वाचनालयाची मंजूरी मिळाली होती. ही बाब मी कधीही विसरू शकत नाही. आज देखील ते वाचनालय उत्‍तमरित्‍या सुरू आहे. साहेबांनी केलेल्‍या मदतीची ही एक आठवण आहे असे मी मानतो. जिल्‍हा परिषदेच्‍या वतीने आदर्श शेतकरी पुरस्‍कारासाठी आमच्‍या गावातून भाऊराव कानवटे यांना पुरस्‍कार देण्‍यात यावा अशी विनंती साहेबांना मेसेजव्‍दारे केली होती.कारण, कानवटे हे उत्‍तम शेतकरी होते. मात्र प्रसिध्‍दी पासून ते दूर होते. त्‍यानंतर पुरस्काराच्‍या यादीत कानवटे यांचे नाव आले व साहेबांच्‍याच हस्‍ते त्‍यांना तो पुरस्‍कार भेटला होता हे विशेष.

साहेब राज्‍याचे मुख्‍यमंत्री झाल्‍यावर त्‍यांचा लातूर जिल्‍ह्यातील कार्यक्रम घेण्‍याचा पहिला मान आमच्‍या गावाला मिळाला. मुंबई येथे मुख्‍यमंत्री महोदयांचा शपथविधी झाल्‍यानंतर आम्‍ही काही मंडळी सत्‍कारासाठी गेलो तेंव्‍हा आमच्‍या भागात आपण कार्यक्रम घ्‍यावा अशी विनंती केली. तेंव्‍हा साहेबांनी त्‍यांचे पी.ए. तावरे यांना सुचना केल्‍या. साहेब लातूरला आल्‍यानंतर जाहीर सत्‍कार झाला. त्‍यानंतर दुस-या दिवशी किल्‍लारी भागात कामाची पाहणी करून तांबरवाडी येथे साहेबांचा सत्‍कार ग्रामस्‍थांकडून केला.
लोकनेते विलासराव देशमुख साहेबांच्‍या आशिर्वादाने मी महाराष्‍ट्राच्‍या मजूर फेडरेशनचा अध्‍यक्ष झालो. त्‍यामुळे राज्‍यातील सर्व पदाधिका-यांच्‍या अपेक्षा माझ्याकडून वाढल्‍या. एकदा आमच्‍या मागणी संदर्भात भेटण्‍यासाठी मुंबईला गेलो. बीड चे बन्‍सी सिरसाट, नगरचे बोरूडे, सांगलीचे माणिकराव जाधव, साता-याचे मच्‍छींद्र भोसले, मुंबईचे बिराजदार व प्रवीण दरेकर अशी काही मान्‍यवर मंडळी सोबत साहेबांना भेटलो. फेडरेशनचा कामासाठीची मंजूरी ५ लाख होती ती १० लाख करावी व वर्गीकरण वर्ष तीन वरून ५ वर्ष करावे अशा मागणीचे निवेदन दिले. मुख्‍य सचिवासह सर्व सेक्रेटरी यांच्‍यासह एक विशेष बैठक लावण्‍याची सुचना साहेबांनी मुख्‍य सचिवांना केली. मंत्रालयात आयोजित बैठकीसाठी सर्व पदाधिकारी व आमचे मार्गदर्शक दिलीपराव देशमुख साहेब यांच्‍यासह आम्‍ही गेलो. बैठक सुरू झाली. साहेबांनी मला मागणीचे निवेदन वाचायला सांगितले. ५ लाखा वरून १० लाख रू. करावे असे जेंव्‍हा मी म्‍हणालो तेंव्‍हा मध्‍येच थांबवत साहेब मला म्‍हणाले १० कशाला १५ करूयात असं म्‍हणून त्‍यांनी सर्वांना सुखद धक्‍का दिला. तिथे उपस्थित एक सचिव म्‍हणाले साहेब फेडरेशनवाल्‍यांना वाढवून दिले तर अन्‍य संस्‍था देखील मागतील. तेंव्‍हा त्‍या संस्‍थांना देखील वाढवून द्या असं साहेब म्‍हणाले. सचिवांनी परत एक कारण पुढे केले ते म्‍हणाले, त्‍या इतर संस्‍थांची मागणी नाही आली. तेंव्‍हा साहेब म्‍हणाले, ही मिटींग तासभर थांबवूयात तुम्‍ही त्‍यांच्‍याशी चर्चा करून मला सांगा व साहेब तासभर थांबले . त्‍यानंतर त्‍या इतर संस्‍थांना देखील रक्‍कम वाढवून भेटली. साहेब हे स्‍वत: जाणकार व इतरांच्‍या अडचणी जाणून घेऊन काम करणारे नेते असल्‍याने कोणताही अधिकारी मनमानी करू शकत नव्‍हता. साहेबांनी वाढीव रक्‍कमे सोबतच वर्गीकरणाचा कालावधी तीन वरून पाच वर्षाचा करण्‍याचा अध्‍यादेश पुढील सात दिवसात काढून तत्‍परता दाखवली होती. या निर्णयामुळे महाराष्‍ट्रातील मजूर फेडरेशनला खूप मोठी शक्‍ती मिळाली. आज देखील राज्‍यातील मजूर संस्‍था साहेबांना देवासमान मानतात.

मंत्रालयात मी लोकराज्य मासिकाची संपादक होते. त्यानिमित्ताने अनेकदा मुख्यमंत्र्यांशी भेटी होत असत. सुप्रसिद्ध कवी जगदीश खेबुडकर यांच्या वेबसाईटचे ऊदघाटन करायचे होते. ते आमच्या कार्यालयातील मिनी थियेटरमध्ये ठरले होते. त्यावेळी त्यांनी केलेले भाषण एखाद्या नामवंत साहित्यिकाला शोभणारे होते. ते म्हणाले, ‘खेबुडकरजी तुमची गाणी ऐकत ऐकत आम्ही लहानाचे मोठे झालो. ‘संकेतस्थळ’ म्हणजे काय? ते तुम्ही आम्हाला सांगितलेत. संकेतस्थळ या एकाच शब्दावर त्यांनी इतकी मल्लीनाथी केली की ऐकणारे श्रोते हसूनहसून बेजार झाले होते.

मंत्रालयात एक दिवस पत्रकार मकरंद गाडगीळ माझ्याकडे आले आणि म्हणाले, सहाव्या मजल्यावर खिडकीजवळ एक पक्षी अडकून बसला आहे. तो जखमी दिसतोय आपल्याला काही करता येईल का? मी सहाव्या मजल्यावर जावून बघितले तर एक घुबड जखमी अवस्थेत खिडकीजवळ होते. तिथून आमच्या खात्याचा फोटोग्राफर जात होता मी त्याला म्हटले, ‘अरे याचा फोटो घे रे.’ आम्ही खाली आलो आणि लगेच वनखात्यात फोन करून त्या जखमी पक्षाला घेऊन जायला सांगितले. तोवर ‘मंत्रालयात घुबड’ ही बातमी सर्वत्र पसरली. बरेच जण माझ्या खोलीत आले. घुबड अशुभ असते, ते पितृपक्षात नेमके सहाव्या मजल्यावर बसलंय, त्याची नजर मुख्यमंत्र्यांच्या केबिनकडे आहे. म्हणजे आता मुख्यमंत्री बदलणार अशा चर्चा सुरु झाल्या. मी ७ वाजता घरी गेले. मला मुख्यमंत्री कार्यालयातून फोन आला. ‘तुम्ही घुबडाचे फोटो वितरीत केलेत काय?’ मी सांगतले ‘नाही. काढले आहेत ही गोष्ट खरी आहे. वितरीत केलेले नाहीत.’ मी ती गोष्ट विसरूनही गेले. दुसरे दिवशीच्या काही वृत्तपत्रात घुबडाच्या बातम्या झळकल्या. एकदोन पेपरनी तर ‘ही चर्चा माहिती संचालकांच्या कार्यालयात घडली’ असेही मुद्दाम खोडसाळपणे लिहिले होते. पुढे दोन दिवस मुख्यमंत्र्यांच्या सचिवानी माझी चौकशी केली. वातावरण खूप तापले. आता बहुतेक माझी नोकरी जाणार अशा चर्चा होऊ लागल्या. एक दिवस सचिवांनी माझी खूप कानउघाडणी केली. माझी चूक काहीच नव्हती. उलट एका पत्रकाराच्या चांगल्या सूचनेवरून आम्ही त्या पक्षाला वनखात्याची मदत मिळवून देण्याचा प्रयत्न केला होता. मग माझा संयम सुटला. मी म्हटले ‘साहेब, गेले तीन दिवस मी तुम्हाला हेच सांगते आहे की मुक्या आणि जखमी प्राण्याला वनखात्याकडे सुपूर्द करण्याचे पाप मी केले आहे! आता यापुढे काही स्पष्टीकरण द्यायचे असेल तर मी सी.एम. साहेबांना देईन, तुम्हाला नाही!’ दुसरे दिवशी मुख्यमंत्र्यांची पत्रकारपरिषद होती त्यात एका पत्रकाराने मुख्यमंत्र्यांना प्रश्न विचारला की सहाव्या मजल्यावर एक घुबड आले होते... त्याचा प्रश्न मध्येच तोडत देशमुखसाहेब म्हणाले, ‘महाराष्ट्रातील माणसांचे सर्व प्रश्न संपले आहेत काय?’ आणि त्यांनी तो विषय संपविला. अशा प्रकारे त्यांनी मला अभय दिले.

मी शालेय जिवनात असताना पासूनच साहेबां विषयी खूप एैकायचो. गावात, घरी नेहमी साहेबांचा विषय निघायचा. त्‍यामुळे साहेबांविषयी प्रचंड आदरभाव माझ्या मनात निर्माण झाला. १९९९ साली साहेब जेंव्‍हा मुख्‍यमंत्री झाले तेंव्‍हाचा तो क्षण आज देखील मला आठवतो. आमच्‍या गावात दिवाळीच साजरी केली जात होती. माझे आजोबा घरी येणा-या प्रत्‍येकाला साखर वाटून तोंड गोड करत होते.
२००३-०४ ला राजर्षी शाहू कॉलेजला शिक्षण घेत होतो. त्‍यादरम्‍यान टाऊन हॉल येथे साहेबांची सभा होती. मित्रंसोबत आवर्जून त्‍या सभेस गेलो होतो. त्‍यानंतर एकदा रामेगाव येथे साहेब धनंजय देशमुख यांच्‍या शाळेत एका कार्यक्रमासाठी आले होते. मात्र तेथे देखील गर्दी असल्‍याने साहेबांसोबत माझी भेट होऊ शकली नाही. याच दरम्‍यान ओमसाई सेवाभावी संस्‍था या नावाने धर्मदाय कार्यालयात संस्‍था रजिस्‍ट्रेशन करण्‍यासाठी प्रस्‍ताव दाखल केला होता. मात्र काहीतरी जुजबी कारणे देवून टाळाटाळ होत असल्‍याचे माझ्या लक्षात आले. महाविद्यालयीन जिवनातला माझा मित्र सचिन सुर्यवंशी व मी आम्‍ही दोघेही बाजार समिती, लातूर च्‍या माध्‍यमातून सुरू असलेले यशवंतराव चव्‍हाण वस्‍तीगृहात रहायला होतो. सचिन कार्यक्रमांचे सुत्रसंचालन करायचा. साहेबांच्‍या एका कार्यक्रमाचे निमंत्रण त्‍याला आले. कार्यक्रम थोडा दूर असल्‍याने त्‍याला वेळे अगोदर पोहोंचायचे होते. माझ्याकडे त्‍यावेळी नुकतीच घेतलेली नवीन गाडी होती. माझी साहेबांच्‍या भेटीची आतुरता सचिनला माहिती होती. त्‍यामुळे तो म्‍हणाला , चल साहेबांची भेट घालून देतो. मी क्षणाचाही विलंब न लावता त्‍याच्‍या सोबत निघालो. सचिनच्‍या जवळच मी बसलो होतो. साहेबांचे दमदार भाषण झाले व सचिनच्‍या सुत्रसंचलनातील वाक्‍यांना साहेबांनी मनस्‍वी दाद दिली.
कार्यक्रम झाल्‍यावर निघत असताना साहेबांची जवळून भेट झाली. पहिल्‍याच भेटीत मी साहेबांना माझी अडचण सांगितली. साहेबांनी त्‍यांच्‍या पी.ए.ला बोलावून माझे काम मार्गी लावण्‍यास सांगितले. पुढच्‍या चार दिवसात मला माझ्या संस्‍थेचे काम झाल्‍याबद्दलचे प्रमाणपत्र मिळाले. संबंधीत क्‍लार्कने मला त्‍यांच्‍या वरिष्‍ठा जवळ नेले व म्‍हणाले, हेच ते कार्यकर्ते ज्‍यांच्‍यासाठी मुख्‍यमंत्री कार्यालयातून फोन आला होता. त्‍यावेळी मी थोडा घाबरलो होतो. मात्र माझ्यासारख्‍या एका सामान्‍य कार्यकर्त्‍यासाठी साहेबांनी केलेली मदत मला आयुष्‍यभराची साथ देणारी ठरली.
 

लोकनेते विलासराव देशमुख साहेब व लातूरकरांचे नाते सर्वश्रुत आहे. साहेब मुख्‍यमंत्री असताना लातूरवरून एखादा व्‍यक्‍ती अथवा शिष्‍टमंडळ भेटायला आले आहे म्‍हटल्‍यावर कितीही मोठ्या गर्दीत साहेबांची सहज भेट व्‍हायची. राजकारणात कितीही मोठ्या पदावर गेले तरी साहेबांनी मातीशी नात कधी तुटू दिलं नाही. सवर्सामांन्‍य व्‍यक्‍तीसाठी अहोरात्र कष्‍ट घेणारा असा आमचा नेता होता. आमच्‍या गावाचे आणि साहेबांचे जिव्‍हाळ्याचे संबंध होते. साहेब जेंव्‍हा प्रथमच जिल्‍हा परिषद निवडणुकीस उभे राहिले होते तेंव्‍हा आमच्‍या गावासह पंचक्रोशीतील गावांतील लोकांनी मोठा प्रतिसाद देऊन साहेबांच्‍या विजयात वाटा उचलला होता. आमच्‍या गावातील जेष्‍ठ मंडळी आज देखील साहेबांच्‍या त्‍या निवडणुकीच्‍या आठवणी सांगत असतात.
आम्‍हा सर्वांचे श्रध्‍दास्‍थान नाशिक मधील त्र्यंबकेश्‍वर येथील स्‍वामी समर्थ मंडळाचे परमपूज्‍य अण्‍णासाहेब मोरे यांनी उभारलेल्‍या प्रकल्‍पाचे भुमीपूजन करावयाचे होते. राज्‍याचे मुख्‍यमंत्री प्रकल्‍पाच्‍या उद्घाटनासाठी यावेत अशी ईच्‍छा प.पु. माऊलींची होती. तशा सुचना लातूरमधील आम्‍हा सेवेकरींना आल्‍या. त्‍यानुसार आम्‍ही एक बैठक घेतली व साहेबांना निमंत्रण देण्‍यासाठी मुंबईला जाण्‍याचे ठरवले. ठरल्‍याप्रमाणे आम्‍ही मुंबईला गेलो समवेत सौ.मिनाताई सुर्यवंशी देखील होत्‍या. साहेब मिटींगमध्‍ये व्‍यस्‍त होते. लातूरहुन आम्‍ही मंडळी परमपुज्‍य अण्‍णासाहेब मोरे यांच्‍या सुचनेवरून आपणास भेटायला आलो आहोत अशी चिठ्ठी आत पाठवली. साहेबांनी ती चिठ्ठी वाचली आणि लागलीच आम्‍हाला बोलावून घेतले. बोला काय काम काढलं लातूरकरांनी असं साहेब म्‍हणाले, तेंव्‍हा त्र्यंबकेश्‍वर येथील प्रकल्‍पाचे उद्घाटन आपल्‍या हस्‍ते व्‍हावे अशी इच्‍छा माऊलींची असल्‍याचे आम्‍ही सांगितले. असं म्‍हणताच साहेब म्‍हणाले, असं असेल तर मी नक्‍की येणार असं म्‍हणून निमंत्रणाचे पत्र देत असताना फोटोग्राफरला बोलवा असं साहेब म्‍हणाले. फोटोग्राफर आत येईपर्यंत साहेब थांबले व त्‍याक्षणाचा फोटो मोठ्या आनंदात आम्‍हाला काढण्‍याची संधी साहेबांनी दिली. एवढा मोठा नेता अगदी सहजतेने आमच्‍याशी वागतोय हे पाहून आम्‍ही धन्‍य झालो. आमची विनंती मान्य करून साहेब त्र्यंबकेश्‍वर येथे उद्घाटन कार्यक्रमास आले होते.

विलासरावजी कॉंग्रेसमध्‍ये होते आणि मी राष्‍ट्रवादीत होतो. ठाणे महानगरपालिकेच्‍या शिक्षण मंडळामध्‍ये स्विकृत सदस्‍याचे एक पद द्यायचे होते. या दरम्‍यान विधानसभेत कामकाज सुरू होते. विलासरावजींनी मला आपल्‍या बाकाजवळ बोलावले आणि सांगितले की, तू एक नाव सुचव. मी म्‍हटलं साहेब मी राष्‍ट्रवादीचा कार्यकर्ता आहे. मी कसं काय नाव सुचवणार ? त्‍याचवेळेस ते पटकन एक वाक्‍य म्‍हणाले की, तू मनातून पक्‍का कॉंग्रेसी विचारांचा आहेस याची मला खात्री आहे. त्‍यामुळे तू जे नाव देशील ते मला मान्‍य असेल. मला आजही त्‍यांचे ते वाक्‍य आठवतायेत. मी दुस-या दिवशी एका चिठ्ठीवर राजेश जाधव असे नाव लिहून दिले. त्‍यांनी ते नाव घेतले आणि त्‍यांचे भिसे नावाचे स्विय्य सहाय्यक होते त्‍यांच्‍या हातात दिले आणि सांगितले की, ह्या नावाची घोषणा करायला सांगा. २४ तासात घोषणा झाली व राजेश जाधव हे शिक्षण मंडळाचे सदस्‍य झाले.
विलासरावांना मुख्‍यमंत्री पदाचा राजीनामा देण्‍यास सांगण्‍यात आलं. ही सगळी गडबड चालू असतानाच एकेदिवशी सकाळी साडेचार ते पावणेपाचच्‍या दरम्‍यान माझा मोबाईल वाजला. समोरून आवाज आला. जितेंद्र आव्‍हाड बोलताय का ? तर मी हो म्‍हटलं. समोरून आवाज आला की ज-हाड बोलतोय. (ज-हाड जे विलासराव देशमुख साहेबांचे स्विय्य सचिव होते) त्‍यांनी सांगितले साहेबांना तुमच्‍याशी बोलायचे आहे. मी आश्‍चर्य व्‍यक्‍त केले की, एवढ्या सकाळी विलासरावांचा फोन कशाला आला ? त्‍यांनी समोरून विचारले की,जितेंद्र तुझी ज्‍योती नावाची बहीण आहे ना ? तर मी लागलीच हो साहेब म्‍हटल. तर ते म्‍हणाले तिने १० टक्‍के कोट्यातून घर मिळण्‍याची अॅप्‍लीकेशन केले होते का ? मी म्‍हटल हो साहेब. खूप वर्षापूर्वी केले होते. तर ते म्‍हणाले की, तू कधी मला बोलला नाहीस. मी म्‍हटलं साहेब एवढ्या छोट्याश्‍या गोष्‍टीसाठी कसं बोलावे हे मला जमलं नाही. ते समोरून म्‍हणाले की, माझ्या समोर आता दोन फ्लॅट आहेत. एक साडे आठशे स्‍कवेअर फूटाचा आणि दुसरा साडे नऊशे स्‍क्‍वेअर फूटाचा आहे. मी साडे नऊशे स्‍क्‍वेअर फुटाचा फ्लॅट तुझ्या बहीणीच्‍या नावावर करतोय. असं सांगून त्‍यांनी फोन कट केला आणि पुढील काही दिवसातच तो फ्लॅट माझ्या बहीणीच्‍या नावावर करण्‍यात आला. असे नेते आता दिसतील का? किती मोठे मन लागते याच्‍यासाठी. मी तसा विलासरावजींच्‍या आतल्‍या गटातला, जवळचा वगैरे नव्‍हतो. मी राष्‍ट्रवादीचा आणि ते कॉंग्रेसचे. एक कार्यकर्ता व नेता म्‍हणून जे काही संबंध होते तितकेच पण, अशाही परस्थितीत नाव चाळत असताना माझ्या आडनावात साधर्म दिसल्‍यामुळे मला फोन केला व ज्‍योती ही तुझी बहीण आहे का आणि त्‍यानंतर सांगायचं की हा फ्लॅट तीच्‍या नावावर करतोय याला खरच खूप मोठं मन लागतं.

माझे आजोबा १९६० पासून सक्रीय राजकारणात होते. बशीर भाई म्‍हणून त्‍यांना सगळीकडे ओळखले जायचे. शेतकरी कामगार पक्षाचे ते खंदे समर्थक होते. जवळपास ४५ वर्ष ते नगरसेवक म्‍हणून निवडून आले. जुन्‍नर मध्‍ये लोकनेते विलासराव देशमुख साहेब जेंव्‍हा केंव्‍हा यायचे तेंव्‍हा आवर्जून माझे आजोबा साहेबांना भेटायला जायचे. साहेबांचा स्‍वभाव खूप मन मिळाऊ होता. विरोधी पक्षाच्‍या नेत्‍यांना देखील ते तेवढाच सन्‍मान द्यायचे. जेवढा स्‍वत:च्‍या पक्षातील व्‍यक्‍तींना द्यायचे.

आमदार वल्‍लभसेठ बेनके व साहेबांची चांगली मैत्री होती. माजी खासदार किशनराव वानखेले, माजी आ. दिलीपभाऊ ढमढेरे, माजी आ. वल्‍लभसेठ बेनके हे विलासराव देशमुख साहेबांचे खूप जवळचे मित्र होते. त्‍यामुळे माझे आजोबा देखील त्‍यांच्‍या सोबत साहेबांना आवर्जून भेटायचे.
माझी आई २००६ मध्‍ये नगरअध्‍यक्ष झाली. साहेब तेंव्‍हा मुख्‍यमंत्री होते. साहेबांनी जनसामांन्‍याच्‍या विकासाला डोळ्यासमोर ठेवून मोठ्या प्रमाणात निधी आमच्‍या भागास देऊन खूप मोठे सहकार्य जुन्‍नरवासीयांना केले होते. साहेब जेंव्‍हा १९९९ ला मुख्‍यमंत्री झाले तेंव्‍हा ते महाराष्‍ट्राच्‍या राजकारणात खूप व्‍यस्‍त झाले. त्‍यामुळे साहजिकच माझ्या आजोबांचा त्‍यांच्‍याशी संपर्क कमी झाला. १९ फेब्रुवारी २००७ रोजी छत्रपती शिवाजी महाराज यांच्‍या जयंती निमित्‍त साहेब शिवनेरी येथे पुजेसाठी आले होते. माझ्या आजेाबांना हे जेंव्‍हा समजले तेंव्‍हा त्‍यांनी आग्रह करून शिवनेरीवर नेण्‍यास मला सांगितले.

साहजिकच तिथे गर्दी असल्‍याने मी नको म्‍हणत होतो मात्र त्‍यांनी माझे एैकलेच नाही. आम्‍ही ठरलेल्‍या वेळेत तेथे जावून थांबलो. एवढ्या वर्षानंतर साहेब आपणास ओळखतील की नाही असं अजोबा म्‍हणाले. शासकीय पुजा पूर्ण झाल्‍यानंतर साहेब किल्‍याची पाहणी करत असताना एका ठिकाणी थांबले. आम्‍ही थोड्या अंतरावर होतो. तेवढ्या गर्दीत साहेबांची नजर आजोबांवर गेली. बशीरभाई इधर आईये असं जेंव्‍हा आजोबांना म्‍हणाले,तेंव्‍हा आजोबांच्‍या चेह-यावर पसरलेला आनंद मी कधीच विसरू शकत नाही.

कर्तबगार माणसांचा उत्कर्ष आपल्या डोळ्यादेखत बघायला मिळणे हा एक खास आनंद असतो आणि हा उत्कर्ष आदरणीय विलासराव देशमुख साहेबांसारख्या संस्कारशील जाणत्या सुसंस्कृत लोकनेत्याचा असेल तर तो अवर्णनीय आनंद असतो. साहेबांची वाटचाल ही सर्वांना प्रेरणा देणारी ठरली. सर्व सामान्यांशी असलेले नाते त्यांनी शेवटपर्यंत तेवढ्याच आत्मीयतेने जोपासले.

१९८६ च्या काळात आमच्या भागातील सोसायटीची निवडणुक लागली. या निवडणुकीत विलासराव देशमुख साहेब सहकार विकास पॅनल या नावाने आम्ही निवडणुक लढलो. निवडणुक चुरशीची होती. अनेकांची प्रतिष्ठा पणाला लागलेली होती. या निवडणुकीत विरोधी पॅनलकडून थोडी गडबडी होत असल्याचे आमच्या लक्षात आले. अशावेळी आमच्या तीन उमेदवारांना उमेदवारी अर्ज बाद करण्याची हालचाली होत असल्याचे पाहून आम्ही तात्काळ साहेबांशी संपर्क साधला. सर्व प्रकार साहेबांना सांगितला. साहेबांनी तत्परता दाखवत संबंधीत अधिकाऱ्यांना चुकीचे काही करू नका जे काही नियमाने आहे त्याच पद्धतीने व्हायला हवे अशा सक्त सुचना केल्या.

त्यामुळे या निवडणुकीत चुकीचे काही घडले नसल्याने सोसायटीवर आमचे चेअरमन व व्हा. चेअरमन साहेबांमुळे होवू शकले. सत्याच्या व कार्यकर्त्यांच्या पाठीशी खंबीरपणे उभे राहून साहेबांनी खूप मोठा आधार आम्हाला दिला होता. साहेब मुख्यमंत्री व्हावेत असे सर्वांनाच वाटायचे आणि साहेब दोन वेळेस मुख्यमंती झाले देखील. अनेकांनी साहेबांसाठी नवस केले. त्यापैकीच मी एक. २००९ च्या विधानसभा निवडणुकीत साहेब आवर्जून आमच्या गावात प्रचारासाठी आले होते. साहेबांनी त्यावेळी केलेले भाषण मतदारांना प्रोत्साहीत करणारे होते. साहेबांचे वागणे, बोलणे व लोकांना आपलंस करण्याची त्यांची वृत्ती मला खूप आवडायची. साहेबांकडून माझ्या सारख्या अनेकांना खूप काही शिकायला मिळाले. आज देखील आमच्या मनात साहेबां विषयी तेवढेच प्रेम आहे जेवढे पूर्वी होते.

आमच्या पंजिबद्ध क्रिडा व सामाजिक संस्थेने महात्मा गांधींच्या तत्वांवर आधारीत जागतीक शांती व मैत्री अभियान भारत ते दक्षिण आफ्रिका या प्रकल्पाचे आयोजन केले होते. आम्हाला सेवाग्राम गांधी आश्रम व मुंबई सर्वोदय मंडळाचे पाठबळ यासाठी मिळाले होते. आमचा हा कार्यक्रम आंतरराष्ट्रीय असल्यामुळे सदर प्रकल्पाला परराष्ट्र मंत्रालयाची परवानगी आवश्यक होती. म्हणून वर्ष २००८ ला आम्ही आमचे तत्कालीन खासदार विलासजी मुत्तेमवार यांच्या मदतीने परराष्ट्र मंत्रालयाला आमच्या प्रकल्पाचा प्रस्ताव पाठवला. पण तेथून काहीच प्रतिसाद मिळाला नाही.

ऑक्टोबर २००८ ला मी वर्तमानपत्रात बातमी वाचली की मुख्यमंत्री विलासरावजी देशमुख दि. ६ ऑक्टोबरला नागपूरच्या दौऱ्यावर येत आहेत. रात्री त्यांचा मुक्काम रामगिरी बंगल्यावर राहणार आहे. मा. मुख्यमंत्री जनतेच्या मदतीला नेहमी धावून जातात हे माहित असल्यामुळे मी व आमच्या शांती अभियानाचे उपनेता श्रीमती गौरी डोळस दुपारी ४ ला त्यांना रामगिरी बंगल्यावर भेटलो व आमच्या शांती अभियानाची फाईल दाखवून गृहमंत्रालयात आमचे ना हरकत अडकले असल्याचे सांगितले.

त्यांनी लगेच त्यांच्या सहाय्यकाला सांगून मा. गृहमंत्री श्री.शिवराजजी पाटील यांच्या सहाय्यकाला फोन लावला व आमच्या गृहमंत्रालयाला पाठवलेल्या पत्राची दिनांक आणि मजकूर सांगून मा. गृहमंत्र्यांच्या कानावर ही बाब टाकून महाराष्ट्रीय तरुणांच्या शांती अभियानाला मदत करण्याचे आवाहन केले. त्यांच्या या तत्पर मदतीमुळे आम्ही आनंदित झालो व त्यांच्या मदतीचा प्रत्यय दोन - तीन दिवसात यायला लागला.

मला गृहमंत्रालयाच्या विविध कर्मचाऱ्यांकडून फोन येवून काही बाबींची पूर्तता करण्यास सांगण्यात आले व ते झाल्यावर ना हरकत पत्र मिळेल असे कळवण्यात आले. पण नंतर मुंबईवर २६/११ चा दहशतवादी हल्ला झाला आणि आंतराष्ट्रीय पटलावर सर्व चित्र बदलले. त्यामुळे आम्हाला आमचा कार्यक्रम रहित करावा लागला. १४ वर्षांपूर्वी साहेबांनी जो आत्मविश्वास आमच्यात जागृत केला त्याच्याच बळावर आज आम्ही गांधी विचारांवर आधारीत उपक्रम तडीस नेणार असून भारतात आणि विश्वात शांती व मैत्री कायम करणार आहोत. साहेबांचा निश्चयी स्वभाव, सह्रदयता व कार्यतत्पर शैलीला मी प्रणाम करतो.

लोकनेते विलासराव देशमुख यांची वाटचाल सर्वांना प्रेरणा देणारी ठरली आहे. गावचा सरपंच ते राज्याचे मुख्यमंत्री व नंतर केंद्रीय मंत्री राजकारणातील अशा सर्वोच्च पदावर विराजमान होत असताना साहेबांनी सर्वसामान्यांशी असलेले त्यांचे नाते खूप आत्मीयतेने जपले होते. लातूर बाबतीत साहेबांच्या मनात खूप प्रेमाचे स्थान होते.
परिवारापेक्षा अधिक प्रेम लातूरकरांवर साहेबांनी केले. विविध क्षेत्राच्या माध्यमातून लातूरच नाव देशभरात होत असतानाचा अभिमान साहेबांना नेहमी वाटायचा. हे मी अनेकदा जवळून पहिले आहे. स्वतः साहेबांनी रेणापूरकरांना साखर कारखाना देवू केला व सहकारमहर्षी दिलीपरावजी देशमुख यांच्या मार्गदर्शनात रेणा सहकारी साखर कारखाना नावारूपाला आला. अल्पावधीतच रेणा साखर कारखान्याने साखर उद्योगात यशस्वी वाटचाल केली. याचा लोकनेते विलासरावजी देशमुख साहेबांना मोठा अभिमान होता. नॅशनल फेडरेशनच्या वतीने सर्वोत्कृष्ठ आर्थिक नियोजनाचा पुरस्कार रेणास जाहीर झाला होता. पुरस्कार स्विकारण्यासाठी चेअरमन यशवंतराव पाटील, व्हा. चेअरमन आबासाहेब पाटील, एस. आर. देशमुख, विश्वासराव देशमुख, दिलीप पाटील, प्रताप शिंदे, गणपतराव माने, हरिभाऊ गोडभरले, शिखंडी हरवाडीकर, शिवराज सप्ताळ,अशोकराव पाटील, गोविंदराव देशमुख, भगतसिंग देशमुख,भगवानराव पाटील अशी सर्व मंडळी दिल्लीला गेलो होतो. मी देखील सोबत होतो. साहेब शासकीय दौऱ्यानिमित्त सकाळी लवकर निघणार होते. मात्र तरी देखील साहेबांनी आवर्जून भेटीचा वेळ आम्हाला सर्वांना दिला होता. ठरलेल्या वेळेप्रमाणे विकास व रेणाचे संचालक साहेबांच्या शासकीय निवासस्थानी भेटीसाठी उपस्थित राहिलो. त्यावेळी आ. अमितजी देशमुख देखील आवर्जून उपस्थित होते. सर्वांशी आत्मीयतेने संवाद साधून रात्रीचे स्नेहभोजनाचे निमंत्रण देऊन साहेब शासकीय दौऱ्यासाठी निघून गेले. हा प्रसंग कायम माझ्या स्मरणात राहील. साहेबांची ती निवांत भेट व याभेटी प्रसंगीचे छायाचित्र मी स्वतः माझ्या कॅमेऱ्यात टिपले होते.

लोकनेते विलासरावजी देशमुख यांनी नेहमी सकारात्‍मक राजकारण केले. कोणालाही विरोधासाठी विरोध न करता विकासाचे राजकारण केले. त्‍यांनी मुख्‍यमंत्रीपदाच्‍या काळात तंटामुक्‍त गाव अभियानास चालना दिली होती. गावाचा विकास साधायचा असेल तर सर्वांनी मिळून-मिसळून काम करायला हवे ही धारणा त्‍यांची होती.
आमच्‍या गावात एकदा विद्यमान सरपंचावर अविश्‍वास ठराव आणला गेला होता. अनेकांना वाटत होते की, अशा प्रकारे जर ठराव आणला तर गावाच्‍या विकासाला बाधा होईल. त्‍यामुळे काही जेष्‍ठ मंडळीसह आम्‍ही साहेबांकडे गेलो. साहेबांना वस्‍तुस्थिती सांगितली. साहेबांनी दोन्‍ही गटांचे म्‍हणणे लक्षात घेऊन सर्वांना समजावून सांगितले. केवळ साहेबांच्‍या सांगण्‍यावरून तो अविश्‍वास ठराव मागे घेण्‍यात आला. साहेबांनी ग्रामीण भागाच्‍या विकासाला डोळ्यासमोर ठेऊन काम केले. मला आठवतय युती सरकारच्‍या काळात मुरूड अकोला व आजू बाजूच्‍या परिसरात विजेची समस्‍या निर्माण झाली होती. सबस्‍टेशन मधून विद्युत पुरवठा होत नसल्‍याने मोठ्या अडचणीला ग्रामस्‍थांना सामोरे जावे लागत होते. ही बाब लक्षात घेऊन लोकनेते विलासरावजी देशमुख यांनी याबाबतीत एक आंदोलन करून अक्षरश: ते शेतकरी बांधवांसोबत रोडवर बसून आंदोलनात सहभागी झाले. साहेब स्‍वत: त्‍या आंदोलनात सहभागी झाल्‍याने प्रशासन हादरून गेले होते. पूर्वी आठ तास लाईट उपलब्‍ध व्‍हायची त्‍या आंदोलनामुळे पूर्ण वेळ लाईट आम्‍हाला मिळू लागली.
साहेब केंद्रीय मंत्री असताना एका कार्यक्रमा निमित्‍ताने आमच्‍या गावात आले. तेंव्‍हा गावातील गणपतीची आरती करण्‍यासाठी आमच्‍या विनंतीला मान देवून ते आवर्जून आले होते. आमच्‍यासाठी खूप मोठा आनंदाचा तो क्षण होता. साहेबांच्‍या आशिर्वादामुळे व त्‍यांच्‍या पुण्‍याईमुळे आमच्‍या जिवनात खूप मोठा बदल घडून आला. सुरूवातीला आमच्‍याकडे एक ट्रॅक्‍टर होते आता ट्रॅक्‍टर तीन आहेत. ग्रामीण भागात अशा आर्थिक परिवर्तनाला साहेबांनी मोठी चालना दिली होती.

लोकनेते विलासराव देशमुख यांनी न मागता अगदी सहजपणाने लातूरचा विकास साधला. एखाद्या गोष्‍टीसाठी आंदोलन करावे लागले अथवा मोर्चा काढावा लागला असं चित्र लातूर मध्‍ये मला कधी दिसले नाही. शहरासोबतच ग्रामीण भागाच्‍या विकासाला साहेबांनी नेहमीच चालना दिली. तस पाहिल तर माझी आणि साहेबांची जास्‍त ओळख नव्‍हती. आम्‍ही अमितभैय्यांचे कार्यकर्ते असल्‍याने नेहमी भैय्या सोबतच वावरायचो. अधून-मधून साहेबांना नमस्‍कार होत रहायचा. मात्र साहेब नावाने मला ओळखायचे. आमच्‍या भडी गाव शिवारात पाणंदरस्‍ता हा अर्धवट राहिला होता. त्‍यामुळे भडी-गांजूर चा संपर्क तुटल्‍यातच जमा होता. हा रस्‍ता पूर्ण झाला नसल्‍याने ऊसाची व अन्‍य दैनंदीन वाहतुक ठप्‍प होती. १०-१२ किलोमीटर लांबून प्रवास करावा लागत होता.
साहेब केंद्रीय ग्रामविकास मंत्री होते. लातूरच्‍या विश्रामगृहात ग्रामीण भागातील रस्‍ते आढावा बैठक होती. बाभळगावला साहेबांची भेट होवू न शकल्‍याने आम्‍ही विश्रामगृहावर गेलो. बैठक पार पाडून साहेब बाहेर निघाले. साहेब मला पाहून काय चाललंय काय काम काढलं असं साहेबांनी विचारले. काही नाही साहेब सहज आलो होतो असं म्‍हणून लगेच म्‍हणालो, साहेब, आमच्‍या गावातला एक रस्‍ता अर्धवट राहिला आहे. असं म्‍हणता क्षणी साहेबांनी त्‍यांचे पी.ए.जोशींना रस्‍त्‍या बाबतीत सुचना केल्‍या. कसलाही अर्ज नाही, शिष्‍टमंडळ नाही. सहज गेलो आणि एका वाक्‍यावर साहेबांनी ८० लाख रू. आमच्‍या रस्‍त्‍यासाठी दिले. पुढच्‍या पंधरा दिवसात यादीत आमच्‍या गावाचे नाव आले. विशेष म्‍हणजे तालुक्‍याच्‍या नकाशात आमचे गाव नव्‍हते ती तांत्रिक बाब पूर्ण करून काही महिन्‍यात तो रस्‍ता पूर्ण झााला. गांजूर आणि भडीकरांची खूप मोठी अडचण साहेबांनी पूर्ण करून कर्तव्‍याची पुर्तता केली होती.

लोकनेते विलासरावजी देशमुख व माझे वडील स्‍व.सी.एल.पाटील यांचा साधारण १९७० पासूनचा परिचय व स्‍नेह होता. पुणे येथील शिक्षणपूर्ण करून नुकतेच साहेब लातूरमध्‍ये आले होते.कळत न कळत ते राजकारणात सक्रीय होवू लागले.नवीन मित्र जोडण्‍यासाठी ते उत्‍सुक असायचे.माझे वडील तेंव्‍हा यशवंत शाळेत शिक्षक होते. १९७२ साली यशवंत शाळेच्‍या प्रांगणात माझ्या वडीलांचा विवाह सोहळा होता. या विवाह सोहळ्यास शुभेच्‍छा देण्‍यासाठी विलासरावजी देशमुख साहेब, विक्रम हिप्‍परकर, बी.व्‍ही. काळे, शहाजीराव मुळे व अन्‍य मित्र मंडळी आवर्जून उपस्थित होते.

२००४ साली जेंव्‍हा माझ्या वडीलांचे निधन झाले तेंव्‍हा विलासराव देशमुख साहेब मुंबईत होते.माझ्या वडीलांचे जिवलग मित्र एस.आर.देशमुख (काका) यांना साहेबांनी फोन केला,वडीलांच्‍या निधनाबद्दल विचारपूस केली व लातूरला आल्‍यानंतर सी.एल.च्‍या घरी मला जायचे आहे,असे त्‍यांनी सांगितले. सांत्‍वनपर भेटीसाठी साहेब आमच्‍या घरी आले असताना खूप आत्‍मीयतेने त्‍यांनी आमच्‍याशी संवाद साधला. सी.एल. सोबत असले की, त्‍यांच्‍या विनोदी शैलीतून खूप आम्‍हाला हसवायचे असं सांगून एक चांगला सहकारी आपल्‍यातून निघून गेला अशी खंत त्‍यांनी बोलून दाखवली.

१९७२ च्‍या त्‍या विवाह प्रसंगीचा फोटो आईने जपून ठेवला होता.सांत्‍वनपर भेटीसाठी साहेब येणार आहेत म्‍हणून मी अल्‍बम साहेबांना दाखवण्‍यासाठी काढून ठेवला होता. साहेब बोलत असताना अचानक मी उठलो.सर्व चकीत झाले अचानक काय झालं असं त्‍यांना वाटू लागले. तोअल्‍बम मी घेऊन आल्‍यावर सर्वांना कळाले मी का उठलो होतो. साहेबांना त्‍या अल्‍बम मधील माझ्या वडीलांच्‍या लग्‍नातील फोटो दाखवला. तेंव्‍हा साहेब म्‍हणाले, हो मला आठवतय, यशवंत शाळेत हा लग्‍न सोहळा पार पडला होता. आत्‍ताच गाडीत एस.आर. यांना मी या विषयी सांगत होतो असं साहेब मला म्‍हणाले.
तो फोटो अल्‍बम पाहत असताना साहेब त्‍या जुन्‍या आठवणीत रमून गेले होते. हे त्‍यांच्‍या चेह-यावरून लक्षात येत होते.

लोकनेते विलासराव देशमुख साहेब माझ्या आवडत्या नेत्यांपैकी एक आहेत. आमच्या भागात साहेबांची सभा आहे. म्हटल्यास हमखास आमच्या गावातून टॅम्पो निघायचा. त्या टॅम्पोत कितीही गर्दी असली तरी मी आवर्जून जायचो. साहेब मंत्री असताना अनेकदा शासकीय निवासस्थानी त्यांनी आमची राहण्याची सोय करून द्यायचे. मुंबईसारख्या ठिकाणी आमची व्यवस्था होणे अवघड होते. याची जाणीव त्यांना होती.

कार्यकर्त्यांची कामे करण्यासाठी ते नेहमी तत्पर असायचे. आजही तो प्रसंग मला आठवतो. साहेब मंत्रालयातून लिफ्टने खाली आले,समोर प्रचंड गर्दी होती. गावातील कामासंबंधी साहेबांचे शिफारस पत्र लागणार होते.तो अर्ज घेऊन मी थांबलो होतो. गर्दीमुळे साहेबां जवळ जाता येत नव्हते.तेवढ्या गर्दीत साहेबांनी हात वर करून माझा अर्ज स्वीकारला. इथंच थांबा असे म्हणून साहेब पुढील कार्यक्रमास गेले. पुढच्या अर्ध्या तासात मला त्यांच्या कार्यालयातून फोन आला व तुमचे शिफारस पत्र तयार आहे,ते घेऊन जावे असे सांगितले.साहेब मंत्री असताना सुरुवातीच्या काळात कुर्डूवाडी येथून लातूरला यायचे. तेंव्हा आवर्जून आम्ही काही मंडळी बोरगाव काळेच्या पाटीवर साहेबांच्या स्वागतासाठी थांबायचो. साहेब देखील निवांतपणे आमच्यासोबत गप्पा मारत चहा घ्यायचे. साहेबांनी त्यांच्या जीवनात असंख्य लोक जमवली व त्यांच्याशी नाते जपले.

माझ्या मुलीचे लग्न होते. साहेबांना भेटून मी पत्रिका दिली.तेव्हा मी नक्की लग्नाला येईन असं साहेब म्हणाले, आणि नेमके लग्नाच्या दिवशी नांदेड येथे पंतप्रधान मनमोहनसिंह यांचा दौरा निघाला. सहाजिकच साहेबांना नांदेडला जावे लागले. नंतर काही महिन्यांनी साहेब आमच्या गावी आले. आमच्या घरी आवर्जून भेट देऊन लग्नाला येऊ शकलो नाही त्यामुळे भेटीसाठी आलो असं त्यांनी सांगितले.एवढा मोठा नेता माझ्यासारख्या सामान्य कार्यकर्त्यांसोबत एवढा प्रेमाने वागतो हे पाहून माझं मन भरून आलं.

साधारण १९९६ पासून मी साहेबांच्या संपर्कात आलो. तांदुळजा येथील कोणत्याही कार्यक्रमास साहेब आले असताना आवर्जून ते आमच्या विनंतीला मान देऊन आमच्या घरी यायचे. माझे बंधू जगदीश महाराज, साहेबांचे सक्रीय कार्यकर्ते होते. आमच्या भागात कुठेही विलासराव देशमुख साहेबांचा दौरा असला की, आवर्जून आम्ही साहेबां सोबत जायचो. मला छोटे महाराज म्हणून साहेब हाक मारायचे. साहेब त्यावेळी आमदार नव्हते तरी आमच्यासाठी ते एखाद्या मंत्र्यापेक्षा कमी नव्हते. सतत साहेबां भोवती लोकांची गर्दी असायची. लोकांची कामे करून त्यांना दिलासा देण्याचे काम ते नेहमी करायचे. सत्ता असो अथवा नसो लोकांप्रती असलेली बांधिलकी त्यांनी सोडली नाही. सर्वसामांन्य कार्यकर्त्याला साहेबांनी नेहमीच आपुलकीची वागणूक देऊन कार्यकर्त्यांच्या पाठीशी खंबीरपणे उभे राहिलेले मी पहिले आहे.
१९९९ साली साहेब मतदारसंघात प्रचार दौरे करत असताना नेहमी सामांन्य कार्यकर्त्याला सोबत घेऊन फिरायचे, त्यांच्या घरी जायचे, लहान मोठा कार्यकर्ता असा भेदभाव त्यांनी केला नाही. याच निवडणुकीच्या मतदाना दिवशी विरोधी गटाच्या कार्यकर्त्यांनी बुथवर चुकीचा प्रकार करण्यास सुरु केले होते. ही बाब आमच्या लक्षात आली तेंव्हा आम्ही सारे त्याठिकाणी गेलो. त्यावेळी मतपत्रिकेवर मतदान होत होते व घडत असलेला प्रकार थांबवला. त्यामुळे विरोधी गटाचे कार्यकर्ते आमच्यावर धावून आले. हाणामारी झाली. देवकर नावाचे एक कार्यकर्त्यास उचलून फेकल्याने ते जखमी झाले. त्यावेळी लॅन्डलाईन फोन होते. साहेबांना फोन करून ही बातमी मी सांगितली. साहेबांनी तात्काळ याची दखल घेऊन प्रमुख कार्यकर्त्यांना पाठवून दिले. खंबीरपणे ते आमच्या पाठीशी उभे राहिल्याने कोणालाही काही त्रास झाला नाही. त्यानंतर पुढील काही महिन्यातच साहेब मुख्यमंत्री झाले आणि आम्ही केलेल्या कामाचे सार्थक झाले,अशी सर्वांची भावना झाली.तो क्षण आम्ही कधीही विसरू शकत नाही.